Geoffrey of Monmouth – The history of the Kings of Britain
Introductie: Lewis Thorpe
Uitgever: The Folio Society
Uitgebracht in: 1966
Aantal bladzijden: 260
Het verhaal
De eerste hoofdstukken beschrijft de genealogie van de koningen die over Engeland hebben geregeerd.
Het verhaal van Merlijn en daarop volgend dat van Koning Arthur begint wanneer de Romeinen het land hebben verlaten en Constantine – die tijdelijk in Gallië woont – weer rust in het land brengt en tijdens zijn regeerperiode drie zoons krijgt: Constans, die als kind naar het klooster wordt gestuurd, en Aurelius en Uther Pendragon, die worden opgevoed om later het land te besturen.
Wanneer Constantine wordt vermoord ontstaat een discussie welke zoon moet regeren; Constans zit in het klooster en Aurelius en Uther Pendragon zijn te jong. Vortigern, een sterke landheer ziet mogelijkheden om zelf machtiger te worden en benadert Constans en vraagt hem of hij koning over Engeland wil worden. Vortigern zal hem helpen omdat Constans niet de ervaring heeft om het land te verdedigen. Constans accepteert het voorstel. In de periode die hierop volgt weet Vortigern zich meer en meer op de voorgrond te plaatsen en meer macht te verkrijgen. Als hij denkt dat hij machtig genoeg is, laat hij Constans vermoorden en – omdat zijn twee broers nog te jong zijn – zichzelf tot koning te kronen. Aurelius en Uther Pendragon vluchten naar Gallië.
Al snel krijgen de Engelse krijgsheren en de buurlanden lucht van de machtsovername en besluiten Vortigern aan te vallen, waardoor deze zich genoodzaakt ziet de hulp in te roepen van Saksiche mannen onder leiding van Hengist die in een haven liggen aangemeerd om zich te verdedigen. Met behulp van deze mannen lukt het Vortigern om de onrust in zijn land te beteugelen En Hengist en zijn mannen krijgen als beloning een stuk land waar ze een fort mogen bouwen. Maar Hengist ziet kansen om meer macht te krijgen en zorgt er voor dat Vortigern met zijn dochter trouwt en hijzelf diens schoonvader wordt.
Tegen de wil van de oorspronkelijke bevolking in laat Vortigern – op advies van Hengist – meer Saksische soldaten met hun families overkomen. De Engelsen vormen een eigen leger onder leiding van de oudste zoon van Vortigern, Vortimer genaamd. Deze weet vier veldslagen tegen het Saksische leger te winnen, waarna hij de oorspronkelijke bewoners hun land en bezittingen teruggeeft. Renwein, de stiefmoeder van Vortimer, weet hem te vergiftigen en na zijn dood krijgt Vortigern weer de leiding, die direct aan de gevluchte Hengist een bericht stuurt dat hij weer terug kan komen.
Hengist bedenkt een manier om niet weer te worden verjaagd en verzamelt een groot leger, waarna hij een bericht stuurt naar Vortigern dat hij de vrede wil ondertekenen met de Engelsen. Op de afgesproken dag, als de ongewapende Engelsen aan zijn gekomen, valt Hengist met zijn gewapende mannen de Engelsen aan. Ondanks dat die zich met stenen en stokken goed weten te verdedigen worden er veel vermoord. Een paar weten te ontsnappen. Vortigern wordt gevangen genomen en gedwongen om van zijn land en goederen afstand te doen te gunste van Hengist, waarna hij naar Wales vlucht.
Merlijn
Daar aangekomen adviseren de magiërs van Vortigern hem om een burcht te bouwen op Mount Erith, zodat hij zich kan verdedigen bij een aanval door de Saksen. Als de bouwers beginnen met een fundering verdwijnt deze wanneer ze slapen – net als de volgende dag. Vortigern vraagt zijn magiërs weer om raad. Dit keer adviseren ze hem om een jongen te zoeken die geen vader heeft, hem te doden en de bouwplaats te besprenkelen met het bloed van de jongen.
Boodschappers worden er op uit gestuurd, maar nergens is zo’n jongen te vinden. Ten einde raad overleggen twee van zijn mannen wat te doen als ze twee jongens ruzie horen maken, waarbij de een zegt dat de ander minderwaardig is omdat hij geen vader heeft. Bij navraag in de buurt horen ze dat de jongen Merlijn heet en dat zijn moeder een dochter is van de koning van Demetia en non is. Direct laten ze Merlijn met zijn moeder naar Vortigern brengen.
Als Vortigern Merlijn’s moeder vraagt hoe het mogelijk is dat de jongen geen vader heeft, onderbreekt Merlijn het gesprek en vraagt waarom ze daar zijn. Als Vortigern uitlegt wat de bedoeling is, gebiedt Merlijn hem om zijn magiërs te roepen. Verbaast over de jongen laat hij ze roepen. Als ze gearriveerd zijn vraagt Merlijn hen wat het probleem is met het bouwwerk, maar niemand antwoordt.
Dan vraagt Merlijn aan Vortigern om de bouwlieden te laten graven tot ze een poel vinden – dat is de reden der er niet gebouwd kan worden. Merlijn blijkt gelijk te hebben. Dan vraagt Merlijn aan de magiërs wat er zich onder deze poel bevindt en weer geven ze geen antwoord. Merlijn zegt dan dat ze twee holle stenen zullen vinden met daarin twee slapende draken. Vortigern geeft opdracht dieper te laten graven en ook de twee stenen met de draken worden gevonden.
De twee draken – een rode en een witte – worden wakker en beginnen een gevecht in de lucht. Vortigern vraagt wat dit betekent. Merlijn antwoord dat de rode – die voor het Engelse volk staat – het gevecht zal verliezen en dat de witte – die staat voor de Saksen – dit gevecht zal winnen. Maar na het gevecht zal de rode draak zijn krachten herwinnen en uiteindelijk de witte draak verslaan. Er zal een koning komen die rust en vrede zal brengen en wiens daden nog lang verteld zullen worden. Zijn dood zal met mysterie omgeven zijn, waarna Merlijn nog meer over de toekomst van het land verteld.
Vortigern is ook nieuwsgierig naar zijn eigen lot, waarop Merlijn hem antwoord dat Aurelius en Uther Pendragon op dit moment onderweg zijn naar Engeland om weer de troon op te eisen. Ze zullen uiteindelijk de Saksen verslaan en Vortigern zal zijn einde vinden in een brandende toren.
Als Aurelius de volgende dag voet op Engelse bodem zet wordt hij door de inwoners direct tot koning benoemd. Hij wil eerst zijn vader wreken en gaat op zoek naar Vortigern, omdat deze de bron is van de slechte staat waarin het land verkeert. Ze vinden hem in een kasteel bij de rivier Wye en belegeren hem daar. omdat dit niets uithaalt besluiten ze het kasteel in brand te steken, waarbij Vortigern de dood vindt.
Wanneer Hengist hoort dat Vortigern dood is besluiten hij zich terug te trekken met zijn mannen tot de Schotse grens – een plek waar ze snel het onherbergzame Schotland in kunnen vluchten voor het geval dat nodig mocht zijn. Maar het maakt niet uit, na hevige gevechten is Aurelius de overwinnaar.
Hierna gaat Aurelius naar de steden die zijn vernield door de Saksen en hersteld er de kerken en gebouwen. Uiteindelijk wil hij nog een monument oprichten voor de mannen die zijn vermoord op de vredesbijeenkomst. Ook wil hij een monument oprichten voor de mannen die zijn vermoord bij de vredesbijeenkomst door de Saksen. Zijn bouwmeesters komen met allerlei voorstellen, die worden verworpen, tot iemand op het idee komt om Merlijn om raad te vragen.
Na een zoektocht door het land vinden ze hem en snel daarna was Merlijn bij de koning. Zijn voorstel is om een cirkel van stenen uit Ierland over te brengen naar de plaats waar de mannen zijn vermoord en ze daar op dezelfde manier weer op te bouwen. Dit bouwwerk is ooit door reuzen neergezet en wordt gebruikt om genezing te vinden tussen de enorme stenen.
Aurelius vindt dit een goed idee en stuurt zijn broer Uther Pendragon en Merlijn met een leger naar Ierland om de steencirkel op te halen. In Ierland probeert Gillomanius – een Ierse edelman – de Engelse invallers tegen te houden, maar moet al snel het onderspit delven, waarna Uther Pendragon naar de steencirkel gaat. Daar proberen zijn mannen de stenen los te krijgen om te kunnen transporteren, maar op geen enkele manier lukt het. Ze vragen Merlijn om hulp, die vervolgens in zijn eentje de stenen neerhaalt, naar de schepen transporteert en naar de eindbestemming brengt. Aurelius hoort dat ze onderweg zijn en komt met de edelen uit het land naar de plaats waar de stenen zullen worden geplaatst, waarna Merlijn de stenen op hun plaats zet.
Ondertussen heeft Paschent – een zoon van Vortigern – een nieuw Saksisch leger op de been gebracht en valt het noorden van het land binnen. Aurelius weet hem makkelijk te verjagen, waarop Paschent naar Ierland vlucht, waar hij Gillomanius ontmoet. Deze is de nederlaag in het treffen met Uther Pendragon nog niet vergeten en ze besluiten samen te werken en vallen Engeland weer binnen met hun legers.
Omdat Aurelius ziek is, gaat Uther Pendragon er met een leger op af. Zijn tegenstanders horen dat Aurelius ziek is en vragen zich af hoe ze hem kunnen uitschakelen. Een man, Eopa genaamd, biedt aan om als monnik die kennis heeft van geneesmiddelen naar de koning te gaan en hem te genezen, maar hem ondertussen te vergiftigen. Paschent vindt dit een goed idee, waarop Eopa zijn plan uitvoert en er op die manier in slaagt Aurelius te doden.
Op het moment dat Aurelius dood is, verschijnt er tot driemaal toe een heldere ster aan de hemel, die langzaam overgaat in de vorm van een draak en uiteindelijk in zeven stralen wegebt. Uther Pendragon ziet de ster ook en vraagt Merlijn wat dit betekent. Bedroefd antwoordt deze dat Aurelius is overleden en dat Uther nu de koning is. Hij verteld ook dat de draak betekent dat de zoon van Uther een machtige koning wordt en zeven landen zal veroveren waar de stralen van de ster naar wijzen en dat uit zijn dochter een lange lijn van koningen geboren zal worden.
Uther weet de Iers en Saksische legers te verslaan en gaat dan naar Winchester, waar zijn broer is om hem te begraven in de steencirkel die zijn broer heeft laten plaatsen.
Snel daarna valt Octa – de zoon van Hengist – Engeland binnen en weet een groot gebied te veroveren. Weer moet Uther zijn land verdedigen met een leger dat is verzwakt door de voorgaande oorlogen. Op een gegeven moment worden ze teruggedrongen door het leger van Octa en overlegen Uther met zijn bevelhebbers wat de beste strategie is. Gorlois, de hertog van Cornwall, komt met het voorstel om hun tegenstander ‘s nachts in hun slaap te verrassen. Dit plan wordt uitgevoerd en ze weten nu met een minderheid de overwinning te behalen en weten ook Octa en zijn aanvoerder Eosa gevangen te nemen.
Op het eerstvolgende Paasfeest organiseert Uther een feest waar alle edelen uit zijn land voor zijn uitgenodigd. ook Gorlois – de graaf van Cornwall – is er met zijn vrouw Igraine. Als Uther haar ziet is hij op slag verliefd. Hij begint haar het hof te maken, tot grote ergernis van Gorlois, die uiteindelijk het feest voortijdig verlaat, samen met Igraine.
Uther is woest en eist genoegdoening, wat Gorlois weigert. Hij brengt Igrane naar zijn kasteel Tintagel, die makkelijk verdedigd kan worden en gaat zelf op zoek naar versterking, omdat Uther inmiddels et een eigen leger achter hem aan zit.
Na een week verlangt Uther zo naar Igraine dat hij Merlijn om hulp vraagt. Als deze ziet hoe moeilijk Uther het heeft met zijn verliefdheid besluit hij te helpen. Hij maakt een kruidenmengsel waardoor Uther het uiterlijk van Gorlois aanneemt en op deze manier weet hij Tintagel binnen te komen en de nacht met Igraine door te brengen – de nacht waarin Arthur wordt verwekt.
Intussen merkt het leger van Uther dat hij niet aanwezig is en besluit op eigen houtje het kasteel aan te vallen waar Gorlois zich schuil houdt. Hierbij is Gorlois een van de eersten die de dood vindt. Boodschappers gaan naar Tintagel om Igraine het slechte nieuws te brengen en zien daar Gorlois in levende lijve. Uther – in de gedaante van Gorlois – zegt dat hij poolshoogte gaat nemen en eenmaal buiten neemt hij zijn eigen gedaante weet aan.
Als hij hoort dat Gorlois inderdaad dood is, voelt hij verdriet omdat dit niet zijn bedoeling is geweest, maar hij is ook opgelucht omdat hij nu met Igraine kan trouwen. Eenmaal getrouwd blijkt het een goed huwelijk, waar – naast Arthur – ook nog een dochter wordt geboren, Anna genaamd.
Jaren later wordt Uther ziek, waardoor hij een tijd lang het bed moet houden. Octa en Eosa weten uit de genagenis te ontsnappen en gaan terug naar Duitsland, waar ze een enorm leger op de been weten te brengen en vallen daarmee Engeland weer binnen. Omdat Uther nog steeds ziek is, geeft hij de ervaren Lot het commando over de troepen. Als blijk van vertrouwen huwelijkt Uther zijn dochter Anna aan hem uit.
De Engelsen hebben het moeilijk tegen de Saksen en worden regelmatig terug gedrongen, ook omdat ze bevelen van hun leiding niet opvolgen. Als Uther dit hoort is hij woedend en laat een draagbaar maken waarmee hij naar het front kan gaan en vanaf zijn draagbaar bevelen te kunnen geven. Als zijn leger hem op deze manier ziet, krijgen ze weer de geest en weten de Saksen terug te dringen naar de Schotse grens, waarbij ook Octa en Eosa sneuvelen.
Uther wil de Saksen ook in Schotland opjagen, maar zijn mannen overtuigen hem om eerst te herstellen. Zijn tegenstanders bedenken een manier om Uther uit te schakelen en sturen spionnen – verkleed als bedelaars – naar de stad waar Uther hersteld. Ze ontdekken dat de koning geneeskrachtig water drinkt uit een bron bij het kasteel en vergiftigen dit, waardoor Uther sterft, samen met vele anderen die dit water ook drinken. Hij wordt begraven bij zijn broer Aurelius binnen in de steencirkel.
Koning Arthur
omdat er nog steeds vijandige tropen in Engeland zijn, wordt besloten om de dan 15-jarige zoon van Uther, Arthur genaamd, koning te maken. Met behulp van het leger van zijn neef Hoel uit Gallië weet hij na vele gevechten het land, inclusief Schotland, Ierland en IJsland te onderwerpen. Vroegere landheren krijgen hun land en rechten terug; Auguselus krijgt Schotland, Urian krijgt een stuk land en Loth, die met een zus van zijn vader is getrouwd en twee zoons heeft, Gawain en Mordred, krijgt het hertogdom Lothian. Daarna trouwt hij met Guinevere, een afstammeling van een belangrijke Romeinse familie en opgevoed bij graaf Cador.
Dan breekt er een tijd van vrede aan, waarbij ridderlijkheid die gebruikelijk is geworden aan het hof van koning Arthur zich verspreid over de wereld en een voorbeeld is voor andere koningen.
Als Sichelm, de koning van Noorwegen, overlijdt lijkt het Arthur een goed idee om Loth – die een neef is van Sichelm – op de troon te zetten. De Noren achter zien liever Riculf als koning, waarna Arthur met een leger naar Noorwegen gaat en ook hen overwint, waarna hij ook Denemarken onderwerpt.
Daarna zet Arthur scheep naar Gallië, waar Frollo op dat moment de scepter zwaait. Als deze merkt dat hij geen kans heeft tegen het leger van Arthur vlucht hij naar Parijs. Voor hij zijn tropen bij elkaar kan brengen belegert Arthur de stad. Na een maand belegering ziet Frollo dat de inwoners honger hebben en stelt voor om een man tegen man gevecht te houden mat Arthur, wat deze accepteert.
Een spannend gevecht volgt, waarbij beide mannen klappen uitdelen en ontvangen. Op een gegeven moment weet Frollo Arthur te verwonden. Die ziet plotseling bloed stromen en heft dan Excalibur – zijn zwaard dat gesmeed is op het eiland Avalon – en dood Frollo in één klap. Daarna krijgt Hoel de zeggenschap over de overwonnen gebieden.
Na negen jaar in vrede te hebben geleefd besluit Arthur een feest te organiseren om zich te laten kronen en de band met zijn leenheren te versterken. Inmiddels heeft Bedevere Normandië in beheer en Kay Anjou.
Het wordt een enorm feest waar iedereen bij aanwezig is. Eerst laat Arthur zich kronen door de aartsbisschop, waarna er festiviteiten plaatsvinden, inclusief een toernooi. Maar op de vierde dag komt er een afvaardiging van twaalf man met een brief namens Lucius uit Rome waarin staat dat Rome nog steeds een jaarlijkse bijdrage hoort te ontvangen en ook die van de jaren daarvoor. Ze eisen dat Arthur naar Rome komt om verantwoording af te leggen, anders sturen ze een leger zijn kant op.
Tijdens het overleg met zijn mannen zegt Arthur dat hij van plan is een brief terug te sturen, waarin Arthur een bijdrage van Rome verlangt, omdat zijn voorouders in het verleden deze stad hebben overwonnen. De aanwezigen bij het overleg stammen hier mee in en zweren trouw aan Arthur mocht het tot een oorlog komen.
Als Lucius het antwoord van Arthur ontvangt, brengt hij direct een enorm leger op de been. Ook Arthur verzamelt zijn mannen en vertrekt, terwijl Mordred, zijn neef, en Guinevere de leiding over het land krijgen. Onderweg krijgt Arthur een droom waarbij een beer en een draak in gevecht zijn en uiteindelijk de beer het onderspit delft. Arthur is niet gerust op de betekenis van deze droom, maar er is niemand die de droom uit kan leggen.
Als ze voor anker liggen in de haven van Barfleur krijgt Arthur het bericht dat Helena, het nichtje van graaf Hoel is ontvoerd door een reus en naar Mont Saint-Michel is gebracht. Ridders die hebben geprobeerd hem tegen te houden zijn vermoord en opgegeten. Arthur besluit Helena te bevrijden en neemt Kay en Bedevere mee. Eenmaal op het eiland aangekomen blijkt Helena al dood te zijn, haar verzorgster heeft haar net begraven. Arthur besluit de reus alleen tegemoet te treden en weet na een lange en moeizame strijd de reus te doden. Hij neemt het hoofd van de reus mee om zijn mannen te kunnen laten zien dat een kleinere partij de grotere kan overwinnen.
Daarna gaan ze op weg en treffen al snel het Romeinse leger, waarna beide legers veel mensen verliezen, beide legers hebben successen en tegenslagen. Uiteindelijk weten de Engelsen de Romeinen terug te dringen.
Tijdens de winter die volgt op de gevechten besluit Arthur om niet terug naar huis te gaan, maar om zijn tropen weer op sterkte te krijgen om in het voorjaar naar Rome te trekken. Dan bereikt hem het bericht dat Mordred – zijn plaatsvervanger in Engeland – zichzelf tot koning heeft uitgeroepen en met Guinevere samenwoont.
Hij besluit de aanval op Rome af te gelasten, laat Hoel in het gebied achter om daar de rust te bewaren en gaat terug naar Engeland. Daar heeft Mordred samenwerking gezocht met de oude vijanden van Arthur en heeft een leger samengesteld van Saksen, Schotten en Ieren. Een enorm leger staat Arthur op te wachten als hij Engeland bereikt en meerdere bloedige veldslagen volgen. Uiteindelijk wordt Mordred gedood en Guinevere besluit non te worden. Arthur, die dodelijk gewond is, vertrekt naar Avalon in de hoop daar te kunnen genezen.
Daarna blijft het onrustig in het land, waar de Saksen voor onrust blijven zorgen, terwijl nazaten van Arthurs zus Anna blijft proberen de rust in het land weer te laten keren.