Koningsmantel – Tricholomopsis rutilans

In het boekje Eetbare en vergiftige paddestoelen komt de volgende beschrijving van de Koningsmantel voor:

Tricholoma rutilans, R o o d g l a n z e n d e T r i c h o l o m a (ook nog Agaricus rutilans genoemd). De grondkleur van deze p l a a t z w a m, zoowel van het vleesch op de doorsnede als van de plaatjes, den hoed en den steel uitwendig, is geel, doch over den laatsten en vooral over den hoed is een rood viltig kleedje getrokken, dat later in vlokjes uit elkaar valt en dan de gele kleur doet zien.

De aan het Grieksch ontleende naam (trix, haar, en loma, franje) doelt daarop. Verder is de ongeveer 6 cM hooge zwam te herkennen doordat zij geen ring bezit en witte of tenminste zeer licht gekleurde sporen afgeeft, van lamellen, die vrij van den steel blijven, maar bochtig zijn. Zij groeir zoowel in naald- als in loofbosschen, veelal aan den voet van oude boomen, en is onzent niet zeldzaam.

In het boek De paddenstoelen van Nederland vinden we de volgende beschrijving van de Koningsmantel:

Tricholoma rutilans (Schaeff) afgeleid van rutilo of roodachtig glanzend.

Syn.: Agaricus xerampelinus-Sow., Agaricus serratus-Bolt.

De hoed is geel met een purperrood vilt, later trekt dit tot schubben te samen, 6 à 10 cM. breed.

De steelm is lichtgeel, omringd met purperroode vezels die vooral onderaan dicht op elkaar staan, 5 à 8 cM. lang, gevuld, later hol.

De plaatjes zijn geel met dikke goudgeel harige snede en talrijk.

Het weeke vleesch is geel, reuk en smakeloos.

Men vindt haar van Augustus tot October meestal in dennenbosschen. Zij is verdacht.

In het Verkade plaatjesalbum Winter een kort stukje over deze paddenstoel:

Ik heb bij dat peddestoelen zoeken dikwijls het gevoel, als ik een schargraver ben. Niet, dat er iets mee te verdienen zou zijn, maar je vindt op onverwachte plaatsen soms de allermooiste dingen; fijne koraalzwammetjes, heerlijk naar anijs riekende blauwgroene paddestoeltjes of zoo’n mooie groote Inoloma met hoog gewelfden, blauwen hoed, omzoomd met bruinen franjerand, even mooi als de kleurige Koningsmantel.

Het eenige jammer is, zooals ik vroeger al zei, dat je die mooie dingen niet kunt bewaren. Menschen, die heel veel ernst met de studie der paddestoelen maken, leggen er wel een verzameling van aan op spiritus of op formaline, maar daar kunnen wij niet aan beginnen. Het eenige, wat wij kunnen doen, is getrouw nateekenen en kleuren.