Spreeuw – sturnus vulgaris

preeuwen, de vogel die in wolken heen en weer zwalkt in de avondlucht. Prachtig om te zien en even naar te staan kijken. Het zijn er ook veel als je een pot pindakaasvoer ophangt om in de winter vogels te kunnen voeren – binnen een dag raak je met gemak twee potten kwijt, misschien wel meer als je ze sneller verwisseld. Andere vogels komen er dan niet aan te pas.

Als ze in zo’n grote groep vliegen kun je goed zien dat ze vaak als paar bij elkaar vliegen. Tijdens het wachten op het station heb ik dit dagelijks kunnen bestuderen.

In het Verkade-album Lente komt de spreeuw ook voor. De afbeelding is van Jan van Oort, de tekst van Jac.P. Thijsse:

De spreeuwen en kieviten houden elkander trouw gezelschap. De sterkste moedigste of de meest zorgelooze – dat weet ik niet zoo precies – van beide soorten blijven ’s winters hier, maar de andere gaan heen en komen in de eerste lentedagen weer.
Ze komen in groot aantal, in ontelbare troepen tegelijk. De meeste andere trekvogels komen als het ware ongemerkt, vandaag zie je er een en morgen eentje, dan mis je ze een paar dagen en eerst na een week zijn ze overal te vinden. Met de spreeuwen is dat anders. Op een mooien morgen zitten ze eens op alle daknokken, in alle boomtoppen te fluiten en te jubelen. Geen tevredener en gezelliger vogel dan de spreeuw.
(…)Tegen den avond vereenigen zich de kleine detachementen tot groote troepen van duizenden en duizenden en die hebben er dan een bijzonder pleizier in, om met elkander reusachtige manoeuvres te houden, voordat ze slapen gaan in ’t kreupelhout of tusschen het riet. Heele wolken van spreeuwen drijven door de lucht, van de eene boomgroep naar de andere en telkens als er ‘rust’ gecommandeerd is begint er een gezwatel en gebabbel, dat een mijl ver te hooren is.

In Hoe heet die vogel? door Jan P. Strijbos, met afbeeldingen van Sjoerd Kuperus komt de volgende tekst voor:

Kenmerken: De groote bedrijvigheid bj het voedsel zoeken op den grond, het spoelvormige lichaam tijdens de snelle vlucht, waarbij de snelle vleugelslagen der driehoekvormige vleugels, afgewisseld met glijvluchten, opvallen, geven goede kenmerken.
Zij zijn druktemakers, graag in troepen en tropejes en houden in den avond gemeenschappelijke vliegoefenigen, ook wel ’s morgens.
Hun zang, die het geheele jaar door gehoord kan worden, maar die vooral in voor- en najaar van beteekenis is, bestaat uit een druk kwetterend gebabbel, met telkens mooie langgerekte heldere fluittonen; bootst ook veel allerlei vogelgeluiden met groote nauwkeurigheid na.

In het boekje Zien is kennen, de volgende beschrijving over de spreeuw:

Volksnamen: Protter, Panlijster, Spra, Spraan, Sprotter, Sproon, Staer, Staring; jongen: Kale Kadotter, Protsek.

Parchtkleed: Zie afbeelding (vormt zich door afslijting van winterkleed).

Winterkleed: Alle veeren met bruine randen en lichte vlekjes aan de punten. Bij het mannetje puntiger dan bij het vrouwtje.

Broedgegevens: Half-April tot in Julie. 4-6 lichtblauwe eieren. Broedduur ± 14 dagen. Eén, soms twee broedsels per jaar. Broedvogel van Europa (niet of minder in het Zuiden).

nadere bijzonderheden: Zeer algemeende vogel, Nestelt voornamelijk onder dakpannen (Panlijster), in alle mogelijke gaten en holen, klimop e.d. Stand- en trekvogel. Na de broedtijd, doch ook gedurende de periode dat de jongen gevoerd worden, trekken ze tegen zonsondergang naar de gemeenschappelijke slaapplaatsen in boschjes en rietvelden: dan vormen zich de z.g. spreeuwenwolken (troepen van 1000-en spreeuwen). Een algemeen bekende, altijd opgewekte vogel, die verrassend nauwkeurig allerlei geluiden nabootst. Alleen de langgerekte fluittonen (van hoog naar laag en van laag naar hoog) en het kwetteren, waarbij ze met hangende vleugels ‘de maat slaan’, zijn niet nagebootst. Zoekt vooral in de broedtijd in het veld zeer bedrijvig (met schommelende gang) schadelijke insecten en larven, die hij bij massa’s verdelgt.