Ik struin nog wel eens rond op Pinterest en kwam daar een tijdje terug deze foto van Fan Ho tegen. Een naam die me tot dan toe niets zei.
Omdat ik onder de inruk was van deze foto ben ik verder gaan zoeken naar de fotograaf, die veel in Shanghai fotografeerde. Zijn andere werk is ook prachtig, de beelden, het licht – prachtige foto’s. Voor wie meer over hem wil weten is deze website fanho-forgetmenot.com erg mooi en compleet.
Ik ben op zoek geweest naar boeken met foto’s van hem, maar het zijn collector’s items geworden. Ik heb er een aantal van 12.000 euro gezien. Zijn boeken worden kennelijk niet opnieuw uitgebracht wat zonde is. De titel van de website is dus kennelijk niet voor niets.
Onlangs ontving ik van Joanne van Helvoort haar boekje met de titel “Pluisjes”.
Een haiku uit dit bundeltje bracht me terug naar Delfzijl, het dorp waar ik tot mijn zevende heb gewoond.
Het bracht herinneringen naar boven over mattenkloppen op het plaatsje met een aantal buurvrouwen, de wringer voor de was in de bijkeuken, ijsbloemen op het slaapkamerraam na een koude nacht, sterren kijken in de vensterbank van je slaapkamer en nog veel meer.
Onlangs was ik er weer even, maar het buurtje waar we woonden bestaat niet meer, een aantal andere herkenningspunten in het dorp nog wel.
Al deze herinneringen door één haiku, in dit geval vijftien lettergrepen – meer is er niet nodig om dit allemaal naar boven te halen:
het dorp van mijn jeugd een jonge vrouw zingt met mijn moeders stem
Op Schiermonnikoog, in het natuurreservaat Kobbeduinen bij het baken is een haiku aangebracht. Deze haiku gaat als volgt:
stillere mot nord vadestede visket ut gjessene pa vei
de ruimte is leeg achtergebleven alleen sporen in het graniet
Deze haiku is zowel in het Noors als in het Nederlands en is gemaakt door de beelden kunstenaar Jan Loman. Het verwijst naar de op dezelfde oosterlengte gelegen plaats Nesvag in het zuiden van Noorwegen.
Er schijnt ook nog een haiku van hem te zijn bij de vuurtoren van Schiermonnikoog, maar die heb ik nog niet gevonden. Het is een mooi excuus om weer eens naar het Waddeneiland terug te gaan.
Het is stil hier. Ik zit op een bankje tussen de weilanden aan het begin van de avond. Er zit herfst in de lucht, de ondergaande zon maakt lange schaduwen. Boven de sloten begint zich een dunne mist te vormen terwijl eenden in de oever een rustig plekje voor de nacht zoeken terwijl de koeien nog rustig verder grazen.
avondwandeling – in het late zonlicht pluizen op de wind
Talmudstudie door A.S. Weinberg (ca.1920)Het boek “Photographieën & Dynastieën – beroepsfotografie in Groningen 1842-1940” heb ik ooit aangeschaft omdat er ook een paar regels over mijn overgrootvader Joannes van der Werff in staan. Hij is een aantal jaren (1898-1906) portretfotograaf geweest in de stad Groningen. Dankzij hem zijn er veel foto’s beschikbaar van mijn voorouders uit die periode.
In dit boek zijn er verschillende categorieën, waaronder portretfotografie. Er staan mooie foto’s bij, waaronder van A.S. Weinberg, de maken van de foto’s bij dit stukje.
Op de foto rechtsboven zijn voorganger Rosenblatt en meester Stern te zien. Oorspronkelijk stond rabbijn Soes van Hasselt ook op de foto, maar om de expressiviteit te verhogen heeft Weinberg hem laten vervallen.
Portret van een oude vrouw door A.S.Weinberg. (ca.1915)Zoals ook op de foto hier links is te zien lijkt de fotografie uit die tijd nog erg op de schilderkunst en staat mijlenver af van de portretfoto’s die tegenwoordig worden gemaakt met een mobieltje. Veel schilders waren dan ook overgestapt van het schilderen naar de fotografie. Zo ook mijn overgrootvader, al bleef schilderen – net als fotograferen – een hobby van hem. Zo weet ik dat hij in de oorlog een schilderij aan iemand heeft gegeven als huwelijkcadeau omdat er geen geld was voor wat anders.
Niet alle foto’s uit dit boek zijn zo mooi als deze twee voorbeelden. En er staan helaas ook geen foto’s in van Joannes, maar ondanks dat is het een prachtig overzicht van de fotografie uit die tijd.