Nieuwe haiku’s van Buson
an Yosa Buson, mijn favoriete Japanse haikudichter, zijn een paar jaar geleden twee bundels gevonden waar meer dan 1900 haiku in staan, waarvan er 212 nog onbekend zijn. De Tenri Central Library in Nara (Japan) heeft dit op 14 oktober 2015 bekendgemaakt en heeft de bundels destijds tentoongesteld.
De haiku’s zijn onderverdeeld in seizoenen; in één bundel de lente- en zomerhaiku’s, de andere bundel voor de herfst en winter. Teramura Hyakuchi, een leerling van Buson, is de oorspronkelijke eigenaar van deze twee boekjes. Men wist van het bestaan van beide boekjes af, maar heeft ze nooit kunnen vinden, totdat de bibliotheek ze in een antiquariaat heeft gevonden. De boekjes zijn voorzien van het officiële stempel van Buson.
Van deze nieuwe haiku’s zijn er tot nu toe drie bekend gemaakt. Hopelijk komt er snel een publicatie met de rest van het onbekende werk. Hieronder de Japanse tekst en mijn vertaling hiervan.
傘も化て目のある月夜哉
karakasa mo bakete me no aru tsukiyo kanamijn plu met scheuren –
met maanverlichte gaten
wordt het een griezel
蜻吟や眼鏡をかけて飛歩行
kagerō ya menage o kakete tobiarukieen libelle
met zijn bril op soms hier
dan weer daar vliegend
我焼し野に驚くや艸の花
ware yakishi no ni odoroku ya kusa no hanaverbrande akker –
verrast worden door
wilde grasbloemen
Hiroshige – mussen en camelia in de sneeuw
iroshige, een van de meest bekende Japanse kunstenaars, maakte veel prenten in opdracht. Op veel van deze prenten staat een gedicht, meestal uit de bloemlezing: haikai kojin gohyakudai.
Op deze afbeelding uit ca. 1830, zijn twee huismussen te zien die tijdens een sneeuwbui terugkeren naar een camelia. Het gedicht is bovenin aan de rechterkant te zien.
Het vertaalde gedicht zou uit vier regels van elk zeven lettergrepen moeten bestaan, maar omdat ik het uit het Engels vertaal toon ik het in de vorm die volgens mij het best past.
De eerste twee regels van dit gedicht komen oorspronkelijk uit een gedicht van Pai Lo T’ien, getiteld: Onderzoek van een ooievaar.
de kraai vecht met een wouw over eten
mussen kibbelen over hun nesten.
je staat alleen bij de vijver
deze avond van wind en sneeuw.Simon Buschman (sbteksten.nl) heeft me geholpen met de hertaling. Hij hertaalde de vier regels met elk 7 lettergrepen (klankeenheden); zie hieronder:
Een kraai-wouw gevecht om voer;
Mussen betwisten nesten.
Jij, alleen bij de vijver,
Staat ’s avonds in sneeuw en wind.
sneeuwbuien –
de berkenbomen
een vermoeden
Winter
fgelopen dagen hebben we even kunnen ruiken aan de winter met twee dagen mooi vriesweer en met (natte) sneeuw in het verschiet.
Gelukkig kunnen we ons terugtrekken in onze verwarmde huizen. In de tijd van Kawase Hasui (1883-1957) was dat ook al zo en was er voldoende gelegenheid om ook de schoonheid te zien van het winterweer.
In de afbeelding hiernaast, ‘Kansanomiya shrine at Lake Tazawa’ geheten, zou je ook kunnen denken dat het in Nederland ligt – een huisje bij een meer. Als er schaatsers te zien waren geweest, zouden we zeker weten dat het een Nederlands landschap is. Deze prent is gemaakt in 1927.
alles is roerloos
alleen een boomkruiper klimt
tot achter de boom
Tuingasten – Gaai (Garrulus glandarius)
Foto: Henk van der Werff
oudjaar
ganzen, zuidwaarts vliegend
wisselen van plaats
miezerregens
kerstballen met kunstsneeuw
aan kale takken
Ameland
Weggedoken achter het glas van een strandtent wachten we op de warme chocolademelk die we besteld hebben. We hopen hiermee weer een beetje op temperatuur te komen, want er staat een koude wind.
Uit een hotel even verderop aan het strand zien we een man en een vrouw naar buiten komen, gekleed in een badjas. Ze wandelen rustig pratend over het strand naar de zee. Daar aangekomen trekken ze rustig hun badjas uit en staan dan – alleen gekleed in badkleding – in de koude wind. Ze rennen naar het water en nemen een duik, tot verbijstering van passerende wandelaars.
Als ze er genoeg van hebben komen ze het water weer uit, drogen zich af en trekken kalm hun badjassen weer aan, waarna ze rustig naar hun hotel teruglopen.
Wij kijken ze verbijsterd na, onze handen geklemd om de warme bekers.
aangespoeld
aan de vloedlijn
een handschoen
Tuingasten – roodborst
Foto: Henk van der Werff