Deze afbeelding is ook als PDF beschikbaar, klik hier. Er zit dan ook een tweede bladzijde bij, waarop te lezen is waar de onderdelen voor staan. Mocht u het willen printen – de afbeelding is op A5-formaat gemaakt.

Deze afbeelding is ook als PDF beschikbaar, klik hier. Er zit dan ook een tweede bladzijde bij, waarop te lezen is waar de onderdelen voor staan. Mocht u het willen printen – de afbeelding is op A5-formaat gemaakt.

De bekende Nederlandse dichter Jan Jacob Slauerhoff heeft als scheepsarts de wereld rondgevaren en heeft daarbij veel poëzie van over de hele wereld leren kennen. Van 1925 tot 1927 is hij als scheepsarts werkzaam geweest bij de Java – China – Japanlijn en heeft zo een aantal maal Japan bezocht. Daar is hij vermoedelijk in aanraking gekomen met de Japanse versvorm die wij tegenwoordig als haiku kennen.

Hij heeft zelf een aantal hokkai – zoals de haiku in die tijd werd genoemd – gemaakt. Deze hokkai zijn in het nagelaten werk van Slauerhoff gevonden en af en toe in poëzieperiodieken opgenomen. Hieronder de vier hokkai:
 

Het komen van mijn gedichten:
Als t neerzweven van een vlinder
Op meeldraad van bevend jasmijn.

Het verandert het licht soms van kleur,
Het wordt winter midden in de zomer,
’t Hart staat stil bij de onstuimigste onhelzing.

De klokjes zijn nog hoorbaar,
’t Spoor nog niet toegevallen,
De kar allang verdwenen.

Lieveling, schooner ben jij dan de heilige Foedsji,
Die maar één welvende sneeuwige top heeft,
Alleen bij het vroegrood één rozige spits vertoont.

 
Slauerhoff dichtte zonder de regels die we tegenwoordig kennen toe te passen – regels die ze in Japan overigens ook niet kennen zoals wij ze hanteren omdat ze daar geen lettergrepen kennen, maar met tekens werken. De geest van de Japanse haiku heeft Slauerhoff goed begrepen en toegepast in zijn hokkai’s.

Meer informatie over het boek: J.J. Slauerhoff – verzamelde gedichten

Sinterklaas is weer terug naar warmere streken, bij ons is het nu tijd om naar de kerst toe te werken. Kerstverlichting is weer overal zichtbaar, en in de huizen worden kerstbomen neergezet.

Zeker in huizen met kinderen is dit iets wat vaak samen gebeurt, eigen maaksels komen in de boom net als bonte kerstballen.
Een mooie haiku hierover komt van Bouwe Brouwer:

de kerstboom –
elk jaar weer wat hoger
haar papieren engel

De zelfgemaakte engel wordt door de maker opgehangen en het valt op dat deze ieder jaar hoger in de boom hangt.

Bij ons zijn de kinderen de deur uit en moeten wij het doen met herinneringen. Er hangen ballen van vroeger thuis, maar ook van de jaren dat onze kinderen klein waren.

Onlangs ontving ik van Joanne van Helvoort haar boekje met de titel “Pluisjes”.

Een haiku uit dit bundeltje bracht me terug naar Delfzijl, het dorp waar ik tot mijn zevende heb gewoond.

Het bracht herinneringen naar boven over mattenkloppen op het plaatsje met een aantal buurvrouwen, de wringer voor de was in de bijkeuken, ijsbloemen op het slaapkamerraam na een koude nacht, sterren kijken in de vensterbank van je slaapkamer en nog veel meer.

Onlangs was ik er weer even, maar het buurtje waar we woonden bestaat niet meer, een aantal andere herkenningspunten in het dorp nog wel.

Al deze herinneringen door één haiku, in dit geval vijftien lettergrepen – meer is er niet nodig om dit allemaal naar boven te halen:

het dorp van mijn jeugd
een jonge vrouw zingt
met mijn moeders stem

Joanne van Helvoort heeft een weblog met nog veel meer haiku’s: joannevanhelvoort.blogspot

Als een van de samenstellers van de bundel “Om niets om alles“, uitgegeven door de HKN wist ik dat dit moment zou komen: dat ik haiku’s zou vinden waarvan ik nu denk dat ze thuishoren in deze bundel. Het gaat om:

gevallen kastanje –
wat afgestreken lucifers
brengen hem op de been

Reineke Gevers

nieuwe agenda:
aan de eerste dagen kleeft
wat poedersuiker

Reineke Gevers

Beiden roepen iets op wat herkenbaar is: herfstdagen thuis, waarbij je na een bezoek aan het bos aan de slag ging met de gevonden kastanjes. Ook de agenda is herkenbaar, hij ligt al klaar in het begin van het jaar en, terwijl je de laatste oliebol eet, schrijf je vast de afspraken op die al in de oude agenda gemaakt zijn voor dit jaar.

Ik hoop dat de samensteller voor de volgende bloemlezing deze niet over het hoofd ziet.